Niet alles wat je wil veranderen kan zomaar lukken. Wat je wil moet ook solide zijn. Het moet de potentie hebben om zijn belofte waar te maken.

Hoe kun je vaststellen of een verandering solide is?

Over die vraag zou je een boek kunnen schrijven*, maar je komt ook best een eind met vijf woorden: probleem, oorzaak, middel, doel en afnemer.

Met deze woorden kunnen we elke verandering naar zijn kern terugbrengen. Ook de complexe en grillige veranderingen. Ook de prille en onzekere veranderingen. Want in elke verandering zou je op elk moment woorden moeten kunnen wijden aan de veranderopgave zoals jij hem ziet.

Ook als je nog niet alles weet.

Met deze woorden is het namelijk mogelijk om de samenhang van een verandering op twee manieren te toetsen:

1.      Nu én straks

Richting gaat niet alleen over wat je in de toekomst wil bereiken (doel en middel), maar ook hoe zich dat verhoudt tot waar je nu staat (probleem en oorzaak). Alleen dan kan de ander voelen wat de impact, focus en urgentie is van de verandering.

2.      Gevoel én verstand

Een solide richting ontstaat in het samenspel tussen gevoel en verstand. Beide zijn essentieel maar hebben een andere functie.

Het gevoel geeft woorden aan het probleem en het doel. En het spreekt zich uit over de afnemer, degene die last heeft van het probleem en de vruchten plukt van het doel. Het is de drie-eenheid probleem, doel en afnemer die in een verandering beweging en gevoel voor richting brengt.

Het verstand hebben we hard nodig om dat gevoel met feiten te onderbouwen. En om vanuit een zo scherp mogelijk inzicht in patronen (oorzaak) de best passende oplossingen (middel) aan te wijzen.

Dus?

Gebruik deze vijf woorden om zo scherp mogelijk uit te dragen wat jij wil en om anderen te bevragen op wat zij willen.

Als je zo samen veranderopgaven af gaat pellen, zul je merken dat het vooral veel vragen losmaakt. Over het doel (is dat wat we willen?), over de afnemer (voor wie doen we dit echt?) het probleem (is de situatie ernstig genoeg om prioriteit aan te geven?), over de oorzaken (wat is er aan de hand?) en het middel (gaan deze maatregelen het doel dichterbij brengen?).

En dat zijn precies de vragen die gesteld moeten worden om samen een solide én gedeelde richting te vinden. En om die solide richting in een vloeibare wereld actueel te houden.

Annemarie Mars, 7 mei 2024

* Dit model staat in Hoe krijg je ze mee hoofdstuk 2 en 3 (urgentie en ambitie) en in De functie van frictie in deel 1: Een solide richting.