Subsidies zijn een krachtig middel om maatschappelijke opgaven te realiseren. Dat is natuurlijk een zegen als het verandering mogelijk maakt die zonder externe financiering niet van de grond zou zijn gekomen.

Maar subsidies kunnen verandering ook in de weg zitten. Geld dat bedoeld was als aanjager van verandering wordt een stoorzender. Want om subsidie te krijgen is een plan nodig dat aan strikte eisen moet voldoen. In theorie zit er geen lucht tussen de eisen aan de subsidie en de condities voor verandering. In de praktijk wel.

De geplande realiteit van het plan schuurt met de grillige dynamiek van verandering. Dat maakt de opgave nog complexer dan hij uit zichzelf al is. Van de veranderaars vraagt dit dat ze de spanning tussen die twee werelden kunnen hanteren.

De sleutel ligt de gedeelde urgentie en ambitie voor deze opgave; het commitment dat de veranderaars met elkaar zijn aangegaan over de bedoeling van deze opgave. Dat zou in beide werelden de richtingaanwijzer moeten zijn.

Geld wordt een vloek als het de richtingaanwijzer overschaduwt. Dan staat de deur open voor keuzes die (ook) vanuit een andere urgentie worden ingegeven. Of de noodzaak om het geld uit te geven wordt een urgentie op zichzelf.

Dus?

Maak volop gebruik van de mogelijkheden die subsidies voor je veranderopgave bieden. En laat geld nooit de functie van richtingaanwijzer overnemen van de werkelijke bedoeling.

Annemarie Mars, december 2025