Kunnen we zonder aanspreken?


Aanspreken op gedrag is een rotinterventie. Niemand wil het doen, al helemáál niemand wil het ondergaan en het maakt meer kapot dan je lief is.

Terwijl er ook alternatieve interventies bestaan, die minder heftig zijn.

Dus ik dacht: wat nou als we een beslisboom hebben, die laat zien in welke situaties we met die alternatieven kunnen volstaan, en die ons ook vertelt welke situaties overblijven waar die rotinterventie toch nodig is.

De aanspreken-cheatsheet, zeg maar.

Dus ik ging aan de slag. En wat schetst mijn verbazing:

ER BLIJVEN GEEN SITUATIES OVER!

Betekent dat dat we helemaal zonder aanspreken kunnen? Dat klinkt te mooi om waar te zijn!

Dus voordat ik er patent op ga aanvragen: mis ik iets?

Annemarie Mars, april 2025

* We kunnen twisten of we de interventie ‘attenderen op het effect’ tot aanspreken mogen rekenen. Hij is om twee redenen minder heftig dan het klassieke ‘aanspreken op gedrag’: (1) je attendeert vanuit de aanname dat de ander niet weet dat het gedrag effect heeft gehad, en (2) je meldt alleen het effect en laat het gedrag impliciet.

Naschrift

Ik ben eruit wat mist. Onderaan, tussen ‘daar heeft hij lak aan’ en ‘die is hem dierbaar’ zit de aanspreekzone. Dat maakt voor mij iets expliciet dat al langer sluimert: dat aanspreken vooral een relationele interventie is, die bedoeld is om de relatie tussen de ander en de dupe te activeren.

Het gesprek over gedrag is serious business. Ik permitteer me deze luchtiger toon als aanvulling op wat ik al over dit onderwerp schreef in Hoe krijg je ze mee? (§5.5.), De functie van frictie (§18.3), en meerdere blogs, zoals:
– Geef je feedback of spreek je aan?

– Hoe ga je in gesprek over iemands houding? (spoiler: doe het niet!)